Tổng hợp động từ
Thì Hiện Tại (Vattamānā)
Parassmapada
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $\color{red}-ti$ | $\color{red}-nti$ |
| II | $\color{red}-si$ | $\color{red}-tha$ |
| I | $\color{red}-mi$ | $\color{red}-ma$ |
Trường hóa nguyên âm đứng trước $\color{red}-mi,-ma$ ở biến cách I biến cách Si, Sn
$\textbf{pacati}$ (nấu; cooks) = $√pac + a + \color{red}ti$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $paca{\color{red}ti}$ | $paca{\color{red}nti}$ |
| II | $paca{\color{red}si}$ | $paca{\color{red}tha}$ |
| I | $pacā{\color{red}mi}$ | $pacā{\color{red}ma}$ |
$\textbf{kiṇāti}$ (mua; buys) = $√kī + n\cancel{ā} + a + {\color{red}ti} \ (ī>i;n>ṇ)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $kiṇā{\color{red}ti}$ | $kiṇa{\color{red}nti}$ |
| II | $kiṇā{\color{red}si}$ | $kiṇā{\color{red}tha}$ |
| I | $kiṇā{\color{red}mi}$ | $kiṇa{\color{red}ma}$ |
$\textbf{karoti}$ (làm, thực hiện; does, makes) = $√kar + o + \color{red}ti$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $karo{\color{red}ti}$ | $karo{\color{red}nti}$ |
| II | $karo{\color{red}si}$ | $karo{\color{red}tha}$ |
| I | $karo{\color{red}mi}$ | $karo{\color{red}ma}$ |
$\textbf{deseti}$ (thuyết giảng; preaches) = $√dis + e + {\color{red}ti} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $dese{\color{red}ti}$ | $dese{\color{red}nti}$ |
| II | $dese{\color{red}si}$ | $dese{\color{red}tha}$ |
| I | $dese{\color{red}mi}$ | $dese{\color{red}ma}$ |
$\textbf{desayati}$ (thuyết giảng; preaches) = $√dis + \cancel{ṇ}aya + {\color{red}ti} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $desaya{\color{red}ti}$ | $desaya{\color{red}nti}$ |
| II | $desaya{\color{red}si}$ | $desaya{\color{red}tha}$ |
| I | $desaya{\color{red}mi}$ | $desaya{\color{red}ma}$ |
Thì Bất Định Khứ (Ajjatanī)
Parassmapada
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | ${\color{red} -i, -ī}$ | ${\color{red}-uṃ, -iṃsu}$ |
| II | ${\color{red} -i, -o}$ | ${\color{red}-ttha}$ |
| I | ${\color{red}-iṃ}$ | ${\color{red}-mhā, -mha}$ |
‘a’ được thêm vào trước ngữ căn
$\textbf{(a)paci/ī}$ (đã nấu; cooked) = $(\uparrow a \ P.457) \ √pac + \cancel{a} + \color{red}i/ī$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $(a)pac{\color{red}i}, (a)pac{\color{red}ī}$ | $(a)pac{\color{red}uṃ}, (a)pac{\color{red}iṃsu}$ |
| II | $(a)pac{\color{red}i}, (a)pac{\color{red}o}$ | $(a)pac{\color{red}ittha}$ |
| I | $(a)pac{\color{red}iṃ}$ | $(a)pac{\color{red}imhā}, (a)pac{\color{red}imha}$ |
$\textbf{(a)kiṇi/ī}$ (đã mua; bought) = $(\uparrow a \ P.457) \ √kī + n\cancel{ā} + {\color{red}i/ī} \ (ī>i;n>ṇ)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $(a)kiṇ{\color{red}i}, (a)kiṇ{\color{red}ī}$ | $(a)kiṇ{\color{red}uṃ}, (a)kiṇ{\color{red}iṃsu}$ |
| II | $(a)kiṇ{\color{red}i}, (a)kiṇ{\color{red}o}$ | $(a)kiṇ{\color{red}ittha}$ |
| I | $(a)kiṇ{\color{red}iṃ}$ | $(a)kiṇ{\color{red}imhā}, (a)kiṇ{\color{red}imha}$ |
$\textbf{(a)kari/ī}$ (đã làm, thực hiện; did, made) = $(\uparrow a \ P.457) \ √kar + \cancel{o} + \color{red}i/ī$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $(a)kar{\color{red}i}, (a)kar{\color{red}ī}$ | $(a)kar{\color{red}uṃ}, (a)kar{\color{red}iṃsu}$ |
| II | $(a)kar{\color{red}i}, (a)kar{\color{red}o}$ | $(a)kar{\color{red}ittha}$ |
| I | $(a)kar{\color{red}iṃ}$ | $(a)kar{\color{red}imhā}, (a)kar{\color{red}imha}$ |
$\textbf{(a)desesi/ī}$ (đã thuyết giảng; preached) = $(\uparrow a \ P.457) \ √dis + \cancel{ṇ}e + (s){\color{red}i/ī} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $(a)deses{\color{red}i}, (a)deses{\color{red}ī}$ | $(a)deses{\color{red}uṃ}, (a)deses{\color{red}iṃsu}$ |
| II | $(a)deses{\color{red}i}, (a)deses{\color{red}o}$ | $(a)deses{\color{red}ittha}$ |
| I | $(a)deses{\color{red}iṃ}$ | $(a)deses{\color{red}imhā}, (a)deses{\color{red}imha}$ |
$\textbf{(a)desayi/ī}$ (đã thuyết giảng; preached) = $(\uparrow a \ P.457) \ √dis + \cancel{ṇ}ay\cancel{a} + {\color{red}i/ī} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $(a)desay{\color{red}i}, (a)desay{\color{red}ī}$ | $(a)desay{\color{red}uṃ}, (a)desay{\color{red}iṃsu}$ |
| II | $(a)desay{\color{red}i}, (a)desay{\color{red}o}$ | $(a)desay{\color{red}ittha}$ |
| I | $(a)desay{\color{red}iṃ}$ | $(a)desay{\color{red}imhā}, (a)desay{\color{red}imha}$ |
Thì Tương lai (Bhavissantī)
Parassmapada
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | ${\color{red}-(i)ssati}$ | ${\color{red}-(i)ssanti}$ |
| II | ${\color{red}-(i)ssasi}$ | ${\color{red}-(i)ssatha}$ |
| I | ${\color{red}-(i)ssāmi}$ | ${\color{red}-(i)ssāma}$ |
$\textbf{pacissati}$ (sẽ nấu; will cook) = $√pac + \cancel{a} + \color{red}(i)ssati$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $pac{\color{red}issati}$ | $pac{\color{red}issanti}$ |
| II | $pac{\color{red}issasi}$ | $pac{\color{red}issatha}$ |
| I | $pac{\color{red}issāmi}$ | $pac{\color{red}issāma}$ |
$\textbf{kiṇissati}$ (sẽ mua; will buy) = $√kī + n\cancel{ā} + {\color{red}(i)ssati} \ (ī>i;n>ṇ)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $kiṇ{\color{red}issati}$ | $kiṇ{\color{red}issanti}$ |
| II | $kiṇ{\color{red}issasi}$ | $kiṇ{\color{red}issatha}$ |
| I | $kiṇ{\color{red}issāmi}$ | $kiṇ{\color{red}issāma}$ |
$\textbf{karissati}$ (sẽ làm, thực hiện; will do, make) = $√kar + \cancel{o} + \color{red}(i)ssati$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $kar{\color{red}issati}$ | $kar{\color{red}issanti}$ |
| II | $kar{\color{red}issasi}$ | $kar{\color{red}issatha}$ |
| I | $kar{\color{red}issāmi}$ | $kar{\color{red}issāma}$ |
$\textbf{desessati}$ (sẽ thuyết giảng; will preach) = $√dis + e + {\color{red}ssati} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $dese{\color{red}ssati}$ | $dese{\color{red}ssanti}$ |
| II | $dese{\color{red}ssasi}$ | $dese{\color{red}ssatha}$ |
| I | $dese{\color{red}ssāmi}$ | $dese{\color{red}sāma}$ |
$\textbf{desayissati}$ (sẽ thuyết giảng; will preach) = $√dis + \cancel{ṇ}ay\cancel{a} + {\color{red}(i)ssati} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $desay{\color{red}issati}$ | $desay{\color{red}issanti}$ |
| II | $desay{\color{red}issasi}$ | $desay{\color{red}issatha}$ |
| I | $desay{\color{red}issāmi}$ | $desay{\color{red}issāma}$ |
Lối Mệnh Lệnh (Pañcamī)
Parassmapada
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $\color{red}-tu$ | $\color{red}-ntu$ |
| II | $\color{red}-hi, (a)$ | $\color{red}-tha$ |
| I | $\color{red}-mi$ | $\color{red}-ma$ |
Trường hóa nguyên âm đứng trước $\color{red}-hi$ ở biến cách II Si và biến cách I biến cách Si, Sn
$\textbf{pacatu}$ (hãy nấu; let cook) = $√pac + a + {\color{red}tu}$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $paca{\color{red}tu}$ | $paca{\color{red}ntu}$ |
| II | $pacā{\color{red}hi}$ | $paca{\color{red}tha}$ |
| I | $pacā{\color{red}mi}$ | $pacā{\color{red}ma}$ |
$\textbf{kiṇātu}$ (hãy mua; let buy) = $√kī + n\cancel{ā} + a + {\color{red}tu} \ (ī>i;n>ṇ)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $kiṇā{\color{red}tu}$ | $kiṇa{\color{red}ntu}$ |
| II | $kiṇā{\color{red}hi}$ | $kiṇā{\color{red}tha}$ |
| I | $kiṇā{\color{red}mi}$ | $kiṇā{\color{red}ma}$ |
$\textbf{karotu}$ (hãy làm, thực hiện; let do, make) = $√kar + o + {\color{red}tu}$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $karo{\color{red}tu}$ | $karo{\color{red}ntu}$ |
| II | $karo{\color{red}hi}$ | $karo{\color{red}tha}$ |
| I | $karo{\color{red}mi}$ | $karo{\color{red}ma}$ |
$\textbf{desetu}$ (hãy thuyết giảng; let preach) = $√dis + e + {\color{red}tu} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $dese{\color{red}tu}$ | $dese{\color{red}ntu}$ |
| II | $dese{\color{red}hi}$ | $dese{\color{red}tha}$ |
| I | $dese{\color{red}mi}$ | $dese{\color{red}ma}$ |
$\textbf{desayatu}$ (hãy thuyết giảng; let preach) = $√dis + \cancel{ṇ}aya + {\color{red}tu} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $desaya{\color{red}tu}$ | $desaya{\color{red}ntu}$ |
| II | $desayā{\color{red}hi}$ | $desaya{\color{red}tha}$ |
| I | $desaya{\color{red}mi}$ | $desaya{\color{red}ma}$ |
Lối Khả Năng (Sattamī)
Parassmapada
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $\color{red}-eyya$ | $\color{red}-eyyuṃ$ |
| II | $\color{red}-eyyāsi$ | $\color{red}-eyyātha$ |
| I | $\color{red}-eyyāmi$ | $\color{red}-eyyāma$ |
$\textbf{paceyya}$ (có thể nấu; might cook) = $√pac + \cancel{a} + {\color{red}eyya}$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $pac{\color{red}eyya}$ | $pac{\color{red}eyyuṃ}$ |
| II | $pac{\color{red}eyyāsi}$ | $pac{\color{red}eyyātha}$ |
| I | $pac{\color{red}eyyāmi}$ | $pac{\color{red}eyyāma}$ |
$\textbf{kiṇeyya}$ (có thể mua; might buy) = $√kī + n\cancel{ā} + {\color{red}eyya} \ (ī>i;n>ṇ)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $kiṇ{\color{red}eyya}$ | $kiṇ{\color{red}eyyuṃ}$ |
| II | $kiṇ{\color{red}eyyāsi}$ | $kiṇ{\color{red}eyyātha}$ |
| I | $kiṇ{\color{red}eyyāmi}$ | $kiṇ{\color{red}eyyāma}$ |
$\textbf{kareyya}$ (có thể làm, thực hiện; might do, make) = $√kar + \cancel{o} + {\color{red}eyya}$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $kar{\color{red}eyya}$ | $kar{\color{red}eyyuṃ}$ |
| II | $kar{\color{red}eyyāsi}$ | $kar{\color{red}eyyātha}$ |
| I | $kar{\color{red}eyyāmi}$ | $kar{\color{red}eyyāma}$ |
$\textbf{deseyya}$ (có thể thuyết giảng; might preach) = $√dis + \cancel{e} + {\color{red}eyya} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $des{\color{red}eyya}$ | $des{\color{red}eyyuṃ}$ |
| II | $des{\color{red}eyyāsi}$ | $des{\color{red}eyyātha}$ |
| I | $des{\color{red}eyyāmi}$ | $des{\color{red}eyyāma}$ |
$\textbf{desayeyya}$ (có thể thuyết giảng; might preach) = $√dis + \cancel{ṇ}ay\cancel{a} + {\color{red}eyya} \ (i > e)$
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $desay{\color{red}eyya}$ | $desay{\color{red}eyyuṃ}$ |
| II | $desay{\color{red}eyyāsi}$ | $desay{\color{red}eyyātha}$ |
| I | $desay{\color{red}eyyāmi}$ | $desay{\color{red}eyyāma}$ |
Động từ bất quy tắc ngữ căn ‘as’
Parassmapada
Động từ bất quy tắc ngữ căn $as$ (là, có) [chỉ có hình thức parassmapada]
Hiện tại (Vattamānā)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $atthi$ | $santi$ |
| II | $asi$ | $attha$ |
| I | $asmi, amhi$ | $asma, amha$ |
$\textbf{atthi}$ (có, tồn tại; is, exists).
Bất định khứ (Ajjatanī)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $āsi$ | $āsuṃ$ |
| II | $āsi$ | $āsittha$ |
| I | $āsiṃ$ | $āsimhā$ |
$\textbf{āsi}$ (đã có, tồn tại; was, existed).
Mệnh lệnh (Pañcamī)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $atthu$ | $santu$ |
| II | $āhi$ | $attha$ |
| I | $asmi, amhi$ | $asma, amha$ |
$\textbf{atthu}$ (hãy có, tồn tại; let be, exist).
Khả năng (Sattamī)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | ${\color{red}siyā}, assa$ | ${\color{red}siyuṃ}, assu, {\color{red}siyaṃsu}$ |
| II | ${\color{red}siyā}, assa$ | $assatha$ |
| I | ${\color{red}siyaṃ}, assaṃ$ | $assāma$ |
$\textbf{siyā}$ (có thể có, tồn tại; might be, exist).
Động từ bất quy tắc ngữ căn ‘bhū’
Parassmapada
Động từ bất quy tắc ngữ căn $bhū$ (là, có)
Hiện tại (Vattamānā)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $ho\color{red}ti$ | $ho\color{red}nti$ |
| II | $ho\color{red}si$ | $ho\color{red}tha$ |
| I | $ho\color{red}mi$ | $ho\color{red}ma$ |
$\textbf{hoti}$ (trở thành, tồn tại; becomes, exists).
Bất định khứ (Ajjatanī)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $ahosi$ | $ahesuṃ$, $ahavuṃ$ |
| II | $ahosi$ | $ahosittha$ |
| I | $ahosiṃ$, $ahuṃ$ | $ahosimha$, $ahumha$ |
$\textbf{ahosi}$ (đã trở thành, tồn tại; became, existed).
Mệnh lệnh (Pañcamī)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $ho\color{red}tu$ | $ho\color{red}ntu$ |
| II | $ho\color{red}hi$ | $ho\color{red}tha$ |
| I | $ho\color{red}mi$ | $ho\color{red}ma$ |
$\textbf{hotu}$ (hãy trở thành, tồn tại; let become, exist).
Khả năng (Sattamī)
| Cách | Si | Sn |
|---|---|---|
| III | $heyya=√bhū>√h\cancel{ū}+\cancel{a}+eyya$, $huveyya=√bhū>√hū+\cancel{a}+eyya \ (ū>uv\cancel{a})$ |
$heyyuṃ$, $huveyyuṃ$ |
| II | $heyyāsi$, $huveyyāsi$ | $heyyātha$, $huveyyātha$ |
| I | $heyyāmi$, $huveyyāmi$ | $heyyāma$, $huveyyāma$ |
$\textbf{heyya}$ (có thể trở thành, tồn tại; might become, exist).